به نقل از «ایران اکونومیست»

2 گاف همتی با چاشنی آرزوهای برجامی

تاریخ انتشار: ۲۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۵۶۷۲۰

طبق آمار اوپک، برجام در مجموع تاثیر مثبتی بر افزایش فروش نفت و درآمد نفتی ایران نداشت و اتفاقا صادرات نفت ذیل ساختار تعبیه شده توسط آمریکا در این توافق منجر به بلوکه شدن درآمد نفتی ایران در کره‌جنوبی و افت یک میلیارد دلاری آن شد.

به گزارش ایران اکونومیست، همزمان با آزادسازی منابع بلوکه شده نفت ایران در کره‌جنوبی روایت‌های مختلفی پیرامون این قضیه در رسانه‌ها شکل گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نکته جالب توجه این بود که آزادسازی منابع ایران بدون پذیرش محدودیت‌های هسته‌ای و بدون اجرای برجام و FATF رقم خورد و از این منظر محل چالش قرار گرفت.

در این راستا عبدالناصر همتی رئیس اسبق بانک مرکزی در توئیتی (تصویر 1) عنوان کرد: می‌گویند 6 میلیارد دلار را «بدون برجام و بدون FATF» آزاد کردیم! الان باید خوشحال باشیم که با مجوز آمریکا از منابع خود برای غذا و دارو استفاده خواهیم کرد؟ نوعی خنثی‌سازی تحریم‌هاست؟ چرا نمی‌گویید؛ طی 2 سال، هر 2 ماه، از 6 میلیارد و جمعاً از 72 میلیارد دلار درآمدنفتی محروم شده‌ایم!

تصویر 1

پیش‌تر ایران اکونومیست در گزارشی با عنوان «پروژه جدید برجامیون برای تخریب دلارزدایی با کلیدواژه نفت در برابر غذا» به این موضوع پرداخته بود که دلارزدایی به چه معناست و چگونه برجامیون که روزگاری خودشان به دنبال اجرای سازوکار اینستکس اروپا و صادرات نفت در ازای دریافت کالای اساسی از کشورها بودند، حالا منتقد شده‌اند؟ مباحث ابتدایی ایشان بیشتر جنبه ژورنالیستی زرد را داشته که تکرار آن از شان رئیس اسبق بانک مرکزی به دور است.

اما اجمالا، اندک سواد اقتصادی کافی است که بدانیم، آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی هیچ ارتباطی به دلارزدایی و خنثی‌سازی تحریم و مسائلی از این دست ندارد. دلارزدایی یعنی ایران وابستگی‌اش به ارز دلار، به ارزهای وابسته به دلار مثل درهم و یورو و نظامات ارزی دلاری کاهش پیدا کند و این موضوع اساسا ارتباطی به آزادسازی منابع بلوکه شده ندارد.

البته طبق اعلام وزارت امور خارجه، ایران به دارایی‌های آزاد شده خود دسترسی کامل و مستقیم خواهد داشت و بانک های ایرانی کنترل کامل خواهند داشت و می‌توانند کالا و خدمات را بدون هیچ محدودیتی خریداری کنند.

*آیا احیای برجام باعث افزایش 36 میلیارد دلاری درآمد نفتی می‌شود؟

اما ادعای دیگر عبدالناصر همتی که ضرورت دارد موردبررسی قرار بگیرد ناظر به عدم‌النفع سالانه 36 میلیارد دلاری ایران از عدم فروش نفت به دلیل عدم احیای برجام است. در واقع ایشان ادعا می‌کند که احیای برجام می‌تواند درآمد فروش نفت ایران را دو برابر کرده و به میزان سالانه 36 میلیارد دلار به افزایش درآمد نفتی ایران کمک می‌کند، اما آیا این ادعا صحت دارد؟ برای پاسخ می‌توان به تجربه برجام اشاره کرد.

طبق آمار اوپک (تصویر 2)، صادرات نفت ایران قبل از پذیرش برجام حدود 1 میلیون بشکه در روز بوده است. با امضای برجام عدد صادرات نفت به 2 میلیون بشکه افزایش یافت و سپس بعد از خروج آمریکا از برجام، این رقم به کمتر از 100 هزار بشکه در روز رسید. هر چند برجام در طول دوره حیات خود تأثیر مثبتی بر صادرات نفت ایران داشت اما در دوره اجرا هزینه‌ای بر فروش نفت برجای گذاشت که خود را بعد از خروج آمریکا از برجام نشان داد. 

در دوره اجرای برجام، تمامی شبکه دور زدن تحریم نفتی کنار گذاشته شده و افشا شد و این موضوع سبب شد با خروج آمریکا، ایران زیرساختی برای دور زدن تحریم نداشته و صادراتش به کمتر از 100 هزار بشکه افت کند. بدین ترتیب هزینه برجام در لو‌ رفتن شبکه فروش، فایده آن در دوره کوتاه اجرای برجام را از بین برد. 

طبق آمار اوپک، میانگین صادرات نفت ایران در دولت یازدهم و دوازدهم 1.1 میلیون بشکه در روز بود که این رقم فقط 100 هزار بشکه از میزان صادرات قبل از پذیرش برجام بیشتر بود و از فروش فعلی نفت در دولت سیزدهم هم بااختلاف کمتر است.

تصویر 2

باید پذیرفت که برجام ذاتا یک توافق کوتاه‌مدت است و این توافق کوتاه‌مدت در ابتدا به نفع صادرات نفت ایران کار می‌کند و سپس همزمان با تخریب شبکه مخفی فروش نفت ایران، بعد از رسیدن به نقطه خروج آمریکا، اثر منفی خود را بر رقم صادرات نفت کشور می‌گذارد.

در واقع طبق تجربه قبلی (تصویر 3)، تنها کارکرد برجام تبدیل نمودار خطی صادرات نفت ایران به نمودار سینوسی با همان میانگین سابق بوده است. در نتیجه احیای برجام در مجموع نمی‌تواند منجر به افزایش درآمد نفتی ایران شود و افزایش درآمد 36 میلیارد دلاری بیشتر مربوط به رویاپردازی برجامیون بوده تا واقعیت آنچه اتفاق افتاده است.

تصویر 3

*هزینه برجام بیش از هزینه دور زدن تحریم‌ها شد

عبدالناصر همتی همچنین در ادامه در توئیتی دیگر (تصویر 4) ادعا کرد: پرسیدم چرا با تعلل در انجام توافق، ظرف دو سال کشور را از 72 میلیارد دلار درآمد نفتی کشور محروم کردید؟ به جای پاسخ گفتند چرا از آزادی منابع در کره‌جنوبی ناراحتید؟! تازه معلوم شده است یک میلیارد آن هم در طول 2 سالی که خبر درمانی می‌کردند، آب رفته است! یعنی جمعاً شد 1+72=73 میلیارد دلار عدم‌النفع.

تصویر 4

طبق اعلام بانک مرکزی ایران، منابع ارزی کشور در کره‌جنوبی به ارز وون انباشته و بلوکه شده بود و به دلیل کاهش ارزش وون نسبت به دلار در مدت زمان بلوکه ماندن منابع، ارزش آن از 7 میلیارد دلار به 6 میلیارد دلار کاهش یافت و ایران یک میلیارد دلار ضرر کرد. اما آیا این خسارت یک میلیارد دلاری ناشی از عدم احیای برجام بود یا اتفاقا فروش نفت در سازوکار تعیین شده توسط برجام؟

جهت استحضار آقای همتی، پول بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی عمدتا ماحصل فروش میعانات گازی به این کشور در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ بوده است، دوره‌ای که رئیس جمهور وقت آمریکا هنوز از توافق هسته‌ای خارج نشده، اما محدودیت‌هایی را علیه فروش نفت ایران اعمال کرده بود. 

در نتیجه میعانات گازی ایران ذیل چارچوب برجام فروخته می‌شد و پول حاصله در کره‌جنوبی انباشته شد و تبدیل آن هم به ارز دیگری به دلیل شروط ایالات متحده ممکن نبود. بعد از خروج آمریکا نیز دولت وقت ایران گمان می‌کرد اروپا به وعده‌هایی که داد، می‌تواند عمل‌ کند و قرار نیست منابع نفتی ایران بلوکه شود‌، لذا همچنان میعانات به کره فروختیم و پولی دریافت نکردیم.

در نتیجه افت ارزش یک میلیارد دلاری منابع صادرات نفت ایران در کره‌جنوبی بدین معناست که بازیگری نفتی ایران ذیل ساختار «برجام» و تحت نظارت آمریکا منجر به کاهش 14 درصدی ارزش درآمد نفتی کشور شده و تازه پول با تاخیر چندساله به کشور بازمی‌گردد. قابل توجه کسانی که به تخفیف 5 تا 10 درصدی بر روی قیمت نفت ایران برای دور زدن تحریم ایراد می‌گیرند ولی هزینه‌سازی برجام را سانسور می‌کنند.

*برجام دلیل اصلی بلوکه شدن و افت ارزش درآمدهای نفتی ایران است

به طور کلی بلوکه شدن درآمدهای نفتی ایران، ماحصل فروش نفت در ذیل ساختار برجام و تحت نظارت آمریکا بوده است و پول محموله‌های نفت فروخته شده در شرایط تحریم با شبکه تراستی به کشور بازمی‌گردد. پیش‌تر بیژن زنگنه وزیر سابق نفت در مصاحبه (تصویر 5) 11 بهمن سال 99 گفته بود: ما در دوره تحریم طلبی نداریم و طلب‌های نفتی برای دوره پیش از تحریم است، زیرا آنها در سیستم رسمی بوده و باقی مانده و در عراق، کره‌جنوبی، ژاپن و امارات مسدود شده است.

تصویر 5

همچنین در دوره اجرای برجام اظهارنظرهای متفاوتی از مسئولان داخلی و خارجی (تصویر 6) نسبت به عدم امکان وصول مطالبات نفتی ایران در بانک‌های خارجی وجود دارد که نشان می‌دهد برجام و ساختار تعبیه شده در درون آن توسط آمریکا، دلیل اصلی بلوکه شدن اموال نفتی ایران در بانک‌های مختلف و افت ارزش آنها بوده است. 

تصویر 6

در مجموع، طبق آمار اوپک برجام تاثیر مثبتی به طور کلی بر افزایش فروش نفت ایران نداشت و همچنین بلوکه شدن و افت درآمد نفتی بلوکه شده ایران نیز دقیقا محصول فروش نفت در سازوکار تعبیه شده در برجام بود. البته ظاهرا این موضوعات چندان برای طرفداران برجام مهم نیست و آنها علاقه به عددسازی‌ بر مبنای رویاهای خود دارند نه واقعیت و تجربه گذشته.

پایان پیام/

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: ایران در کره جنوبی صادرات نفت ایران درآمد نفتی ایران یک میلیارد دلار آزادسازی منابع فروش نفت ایران میلیارد دلاری طبق آمار اوپک دور زدن تحریم احیای برجام خروج آمریکا اجرای برجام بلوکه شده بلوکه شدن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۵۶۷۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گزیده‌های نفتی هفته

خبرهای مربوط به سفر وزیر نفت به همراه رئیس‌جمهوری به پاکستان و سریلانکا، معرفی ابرپروژه‌های صنعت گاز برای سرمایه‌گذاری و استفاده از فناوری هسته‌ای برای کمک به صنعت نفت را در گزیده‌های نفتی این هفته بخوانید.

سفر وزیر نفت به پاکستان و سریلانکا: جواد اوجی، وزیر نفت روز دوشنبه این هفته (سوم اردیبهشت) به همراه رئیس‌جمهوری و برخی دیگر از وزیران کابینه عازم اسلام‌آباد پاکستان و پس از پایان این سفر، بامداد روز چهارشنبه (پنجم اردیبهشت) عازم کشور سریلانکا شد.

وزیر نفت در جریان سفر به اسلام‌آباد با مصدق مسعود ملک، وزیر نفت پاکستان، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار، هر دو طرف بر تحکیم روابط دو کشور، به‌ویژه در بخش انرژی و نفت و گاز تأکید کردند.

توسعه همکاری‌های دوجانبه در حوزه انرژی و صدور خدمات فنی و مهندسی از مهم‌ترین محورهای مذاکرات وزیران نفت ایران و پاکستان بود. اوجی همچنین در حاشیه اعلام کرد که طرف پاکستانی مشتاق است هرچه زودتر تزریق گاز به خط لوله آی‌پی انجام شود و با اقدام‌هایی که انجام خواهد شد، امیدواریم طبق قرارداد بین‌المللی که بین ایران و پاکستان امضا شده است، در دوران فعالیت دولت سیزدهم شاهد آغاز صادرات گاز به پاکستان باشیم.

هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری برای حجم مبادلات اقتصادی ایران و پاکستان: سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری نیز در جریان سفر به پاکستان، در نشست مطبوعاتی مشترک با شهباز شریف، نخست‌وزیر این کشور بیان کرد: افزایش تبادلات اقتصادی و تجاری ایران و پاکستان در گام نخست ۱۰ میلیارد دلار هدف‌گذاری شده است. وی همچنین در نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور، با تشریح برخی زمینه‌های مساعد برای گسترش همکاری‌ها و روابط ایران و پاکستان از جمله در حوزه انرژی، به اهمیت امنیت به‌ویژه در مرزهای مشترک دو کشور برای رونق تبادلات مرزی اشاره کرد.

سیدابراهیم رئیسی همچنین روز پنجشنبه (ششم اردیبهشت) پس از بازگشت از سفر رسمی به دو کشور پاکستان و سریلانکا، در گفت‌وگویی درباره نتایج و دستاوردهای این سفر تصریح کرد: در سفر به پاکستان درباره همکاری‌ها در حوزه انرژی تصمیم‌هایی گرفته و مقرر شد این همکاری‌ها با قوت ادامه یابد.

استفاده از فناوری هسته‌ای برای کمک به صنعت نفت: تفاهم‌نامه همکاری وزارت نفت و سازمان انرژی اتمی ایران این هفته بین محمد قنادی‌مراغه، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران، و وحیدرضا زیدی‌فر، معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری امضا شد.

معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری در آیین امضای این تفاهم‌نامه با بیان اینکه با آغازبه‌کار دولت سیزدهم بحث افزایش همکاری میان این وزارتخانه و سازمان انرژی اتمی ایران بیشتر مورد تأکید قرار گرفت، گفت: تلاش می‌کنیم از سرریز فناوری‌های به‌دست‌آمده در صنعت هسته‌ای کشور برای افزایش کیفیت محصولات نفتی بهره ببریم.

معرفی ابرپروژه‌های صنعت گاز برای سرمایه‌گذاری: نشست متقاضیان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مخازن ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز طبیعی، مگاپروژه هوشمندسازی و بهینه‌سازی مصرف گاز در ایستگاه‌های تقویت فشار، این هفته با حضور نمایندگان شرکت‌های فولادی کشور به میزبانی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران برگزار شد که طی آن پروژه‌های ذخیره‌سازی مخزن نمکی نصرآباد کاشان، میدان هیدروکربنی شوریجه مشهد، مگاپروژه هوشمندسازی مصرف گاز و پروژه بهینه‌سازی مصرف گاز در ایستگاه‌های تقویت فشار گاز برای سرمایه‌گذاری به نمایندگان شرکت‌های فولادی کشور معرفی شدند.

تکمیل زنجیره ارزش، گلوگاه جهش تولید در صنعت پتروشیمی: مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی روز یکشنبه این هفته (دوم اردیبهشت) در نشست‌های تخصصی جداگانه با مدیریت‌های صنایع پایین‌دستی، کنترل تولید و طرح‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی، گلوگاه راهبرد جهش تولید در صنعت پتروشیمی را تکمیل زنجیره ارزش محصولات دانست.

وی همچنین در سفر به منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی، در جمع مدیران عامل شرکت‌های پتروشیمی مستقر در این منطقه تأکید کرد که شرکت‌های پتروشیمی باید در صورت تولید تجهیز یا قطعه‌ای در داخل کشور، نیاز خود را از طریق تولیدکنندگان و سازندگان ایرانی تأمین کنند.

وی در سفر عملیاتی خود به عسلویه با اشاره به شتاب‌گیری روند جمع‌آوری گازهای همراه و مشعل در سال ۱۴۰۳ هم گفت: تا پایان امسال مشعل‌های گازی واحدهای پتروشیمی جمع‌آوری می‌شوند.

تداوم تنش‌ها در خاورمیانه و افزایش قیمت نفت: ادامه ارزیابی خطرهای ژئوپلیتیک در منطقه خاورمیانه از سوی سرمایه‌گذاران، سبب شد قیمت‌ نفت این هفته و در روز سه‌شنبه (چهارم اردیبهشت) پس از کاهش در معامله‌های روز پیش افزایش یابد؛ قیمت نفت خام شاخص برنت دریای شمال در این روز تا ساعت ۶ و ۳۴ دقیقه به‌وقت گرینویچ با ۱۸ سنت افزایش به ۸۷ دلار و ۱۸ سنت برای هر بشکه رسید. در همین حال، نفت خام شاخص دبلیوتی‌آی آمریکا نیز در این روز با ۱۶ سنت افزایش، ۸۲ دلار و ۶ سنت برای هر بشکه معامله شد.

دیگر اخبار: برگزاری نشست کارگروه راهبری به‌کارگیری هوش مصنوعی در صنعت نفت، تأکید معاون وزیر نفت بر وصول بدهی‌ ابربدهکاران صنعت گاز و بهره‌برداری از ۱۴ جایگاه سوخت مایع در منطقه فارس از دیگر خبرهای صنعت نفت در هفته جاری بودند.